چاقی

تاثیر پلی ساکارید بر سلامتی چیست؟

پلی ساکارید چیست؟

سابقه استفاده از گیاهان و ترکیبات زیست فعال آن ها برای به هزاران سال قبل برمی گردد. وجود مطالعات فراوران مبنی بر اثر این ترکیبات در پیش گیري و درمان بعضی بیماري ها، توجه محققین را به استخراج ترکیبات زیست فعال از منابع گیاهی جلب کرده است. این نوع خصوصیات در ترکیبات گیاهی به ویتامین ها، لیپیدها، ترکیبات فنلی، پروتئین ها و پلی ساکارید ها برمی گردد که در میان آن ها پلی ساکاریدها به دلیل تنوع ساختاري و ترکیبی می توانند منجر به عملکردهاي فیزیولوژیکی متفاوتی نسبت به سایر ترکیبات گیاهی باشند. طبق مطالعات انجام شده در مدل سیستم هاي آزمایشگاهی و یا مدل هاي انسانی و حیوانی، پلی ساکاریدهاي استخراج شده از منابع گیاهی داراي اثرات ضدویروسی، تقویت سیستم ایمنی، اثر ضد سرطانی، اثر آنتی اکسیدانی، محافظت کبدي، اثر ضد لخته کنندگی، اثر ضد التهابی، فعالیت خون سازي و اثر پریبیوتیکی می باشند

پلی ساکاریدهاي پریبیوتیک،ترکیبات غیرقابل هضمی هستند که از طریق تحریک انتخابی رشد یا تغییر فعالیت برخی از میکروب هاي موجود در روده بزرگ، اثر مثبتی بر سلامتی میزبان دارند .پریبیوتیک ها به تنهایی و یا همراه با پروبیوتیک ها (سینبیوتیک) می توانند اثراتی هم چون کاهش میزان کلسترول خون، اثر بر متابولیسم قند در بدن، افزایش جذب موادمعدنی، کاهش خطر ابتلا به بیماري هاي قلبی و سرطان روده بزرگ داشته باشند علاوه بر این ،پلی ساکاریدها به دلیل دارا بودن ساختار متخلخل ،قادر به جذب آب و چربی در شبکه خود هستند و بنابراین از این طریق می توانند بر پایداري و اصلاح بافت هاي غذایی و یا دارویی موثر باشندهم چنین ،خصوصیت جذب آب و چربی پلی ساکاریدها به لحاظ فیزیولوژیکی بسیار مهم است زیرا از این طریق می توانند در کنترل چاقی یا کنترل وضعیت چربی خون و بهبود وضعیت سلامتی موثر باشند . به همین دلیل استخراج پلی ساکاریدهاي زیست فعال از منابع جدید به عنوان یکی از موضوعات به روز بسیاري از محققین است.

توزیع و تنوع ساختار پلی ساکاریدها در طبیعت

توزیع و تنوع ساختار پلی ساکاریدها در طبیعت بسیار پیچیده و گسترده است. نشاسته، سلولز، پکتین، کیتوزان، زایلوگلوکان،β  گلوکان، زانتان، آرابینو زایلان،کاراجینان، اینولین، آگار و صمغهاي گیاهی ، از جمله پلی‌ساکاریدهاي رایج یافت شده در ترکیب گیاهان هستند. بسته به ماهیت پلیمریزه شدن قندهاي ساده (گلوکز، گالاکتوز، فروکتوز، مانوز و غیره)، پلی‌ساکاریدها به دو گروه تقسیم می‌شوند:

1- همو پلی‌ساکاریدها که حاوي تنها یک نوع واحد قندي هستند مانند نشاسته، زایلان، گالاکتان و فروکتان و…

2- هترو پلی‌ساکاریدها که حاوي دو یا بیش از دو نوع واحدهاي قندي هستند مانند پکتین. گرچه هترو پلی‌ساکاریدهاي متعددي رایج هستند، هضم، سوخت و ساز و محصول نهایی تولید شده از پلی‌ساکاریدها به ماهیت قند و پیوند کوالان بین واحدهاي تشکیل دهنده یک زنجیره پلی‌ساکارید پیچیده بستگی دارد.

بنابراین، همان طور که اشاره شد، برخی از پلی‌ساکاریدها توسط آنزیمهاي دستگاه گوارش انسان هضم شده و در روده کوچک جذب می شوند ولی، بسیاري از پلی‌ساکاریدهاي پیچیده به هضم اسیدي و آنزیمی در شیره معده و روده مقاوم اند و تنها توسط میکرواورگانیسم‌ها در روده تخمیر می‌شوند. جمعیتهاي میکروبی متعددي قادر به هضم این پلی‌ساکاریدهاي پیچیده غیرقابل هضم توسط انسان بوده و در نتیجه متابولیتهایی تولید میکنند که می‌توانند با سلولهاي میزبان وارد واکنش شده و بر سلولها و نهایتاً کل سوخت و ساز بدن تأثیر بگذارند. هرچند، برخی پلی‌ساکاریدها به دلیل پیچیدگی زیاد ساختاري همچنان در برابر هضم توسط آنزیمهاي گوارشی و میکروبها مقاوم هستند و در نتیجه در پایان فرایند گوارش به شکل مواد دفعی از بدن خارج می‌شوند.

پلی ساکارید

امروزه پلی ساکاریدها از منابع مختلف مانند گیاهان و برخی قارچ ها یا علف ها و گیاهان دریایی جداسازي شده و خصوصیات زیست فعال آن ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. به دلیل تنوع ساختاري و عملکردي پلی ساکاریدها حتی در یک منبع گیاهی، گرایش زیادي در محققین براي یافتن پلی ساکاریدهاي جدید در منابع مختلف با خصوصیات عملکردي و زیست فعالی جدید و مضاعف وجود دارد.

هيدروكلوئيدهاي پلي ساكاريدي در كاربردهاي داروسازي ،قدمت تاريخي طولاني دارد .از جنبه هاي بسيار جالب اين مواد، نقش آنها در دسترس قرار دادن دارو در معالجه زخم، در تشخيص ودرمان سرطان ، پيشگيري و معالجه بيماريهاي باكتريايي و ويروسي مي باشد.

پلي ساكاريدهاي موسيلاژي از نظرساختماني يك گروه متنوع از درشت مولكولهاي زيستي بادامنه ي وسيعي ازخواص فيزيكوشيميايي راتشكيل مي دهندكه پايه واساس كاربردهاي متفاوت درزمينه ي پهناوردارويي وپزشكي وصنعتي مي باشند.

اثر ضد تومور

پلی ساکارید ها دارای فعالیت ضد تومور هستند و به طور مستقیم سلول های تومور را نمی کاهند. در عوض، آنها سیستم ایمنی بدن را فعال می کنند و ایمنی را بهبود می یابند. پلی ساکارید ها می توانند ماکروفاژها را افزایش دهند یا توانایی فاگوسیتیک خود را افزایش دهند، واکنش های حساسیت دیر هنگام را افزایش دهند تا سیستم ایمنی بدن خود را به اثرات ضد سرطان مانند لنتینان و پلی ساکارید های لیسیم بهبود بخشند. فعالیت ضد تومور پلی ساکاریدها همراه با منابع فراوان، استفاده از آنها در زمینه سرطان را یک زمینه تحقیقاتی ارزشمند برای تحقیق بیشتر ما می داند.

اثر هیپوگلیسمی

پلی ساکارید ها می توانند به طور موثر حفظ و محافظت از سلول های جزیره، افزایش ترشح انسولین، مهار گلوکونوژنز و کاهش میزان قند خون، و ترویج استفاده از گلوکز برای تغییر متابولیسم گلوکز به منظور جلوگیری و درمان قطعی قند خون بطور موثر باشند. پلی ساکارید ها همچنین می توانند سطح کلسترول و تری گلیسیرید را در خون کاهش دهند تا میزان چربی خون کاهش یابد و میزان بروز بیماری های قلبی عروقی را کاهش دهد که یک تنظیم کننده عالی از جمعیت سه نفره است.

دکتر سید حمید نوربخش

ارسال نظر

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *